موتور اتوبوس ها از چه نوعیست و چگونه کار می‌کنند؟
اتوبوس ها وسیله‌ای برای حمل و نقل تعدادی زیادی از افراد از نقطه ای به نقطه ی دیگر شهر می‌باشند و فضای بیشتر و بزرگ تری دارند، موتور اتوبوس ها هم مانند خودشان بزرگ و دودزا هستند، وقتی از کنار اتوبوس با خودروی سواری رد می‌شویم می‌بینیم که این ماشین ها بسیار دود می‌کنند.
موتور اتوبوس ها از نوع دیزلی است و سوختشان گازوئیل می‌باشد.
حال موتور دیزلی یعنی چه؟ این موتورها چگونه کار می‌کنند؟ ما در این مقاله قصد داریم به صورت کامل در این باره و اینکه موتور اتوبوس ها از چه نوعیست و فرق آنها با موتور سواری چیست؟ اطلاعات بیشتر کسب کنیم.
موتور اتوبوس ها از چه نوعی هستند ؟
موتور اتوبوس ها از نوع دیزلی می‌باشد، موتور دیزل نوعی از موتورهای درون‌سوز است که مانند موتورهای بنزینی عمل احتراق آن در داخل سیلندر انجام می‌شود، اما موتورهای دیزلی با موتورهای بنزینی از نظر سوخت و نوع احتراق آن باهم بسیار فرق دارند. امروزه موتورهای دیزلی با سوخت گازوئیل کار می‌کنند و تفاوت اصلی موتورهای دیزل با دیگر موتورها، استفاده از احتراق در اثر تراکم آن است.
همانطور که می‌دانید این موتورها دود بسیاری تولید می‌کنند، اما نسبت به بنزین پاکیزه‌تر است و آلایندگی کمتری دارد.
موتورهای دیزلی در ماشین های سنگین مانند کامیون و تریلی نیز استفاده می‌گردد.
البته در بسیاری از کشورهای توسعه یافته، در اتوبوس ها از موتورهای بنزین استفاده می‌کنند یا در حالت بهتر موتورهای برقی دارند.
حال به تفاوت موتور اتوبوس ها با خودروهای سواری می‌پردازیم.
تفاوت موتور اتوبوس با موتور خودروی سواری
موتور اتوبوس ها با موتور خودروی سواری 2 تفاوت بسیار عمده دارند.
- نوع سوخت:
اولین فرق آن ها نوع سوخت آنها می‌باشد:
سوخت موتورهای معمولی مانند خودروهای سواری از نوع بنزین است، اما در اتوبوس ها و کامیون‌ها چون موتور دیزلی دارند نوع سوختشان گازوئیل می‌باشد.
- نوع احتراق:
دومین تفاوت عمده آن نوع احتراق آنهاست:
در موتورهای بنزینی: موتور های بنزینی و دیزلی هر دو توسط احتراق داخلی کار می‌کنند، اما روش های کارشان کمی متفاوت است.
مراحل موتور بنزینی :
- سوخت و هوا به یک سیلندر فلزی کوچک تزریق شده
- پیستون مخلوط سوخت و هوا را فشرده می‌کند و آن را به حالت انفجار در می‌آورد .
- یک جرقه الکتریکی کوچک از یک کلید اتصال آن را آتش می‌زند که باعث می‌شود مخلوط منفجر و برق تولید شود و به وسیله جرقه شمع ها قدرت ایجاد می‌شود.
در موتورهای دیزلی: موتورهای دیزلی نیز به همین ترتیب کار می‌کنند، اما ساده تر، اول هوا به داخل سیلندر وارد می‌شود و پیستون آن را فشرده و متراکم می‌کند، اما بسیار زیادتر از موتور های بنزینی. توجه کنید که در یک موتور بنزینی، مخلوط سوخت و هوا در حدود یک دهم از حجم اصلی آن فشرده می‌شوند.
اما در یک موتور دیزلی، هوا در حدود 14 تا 25 برابر فشرده می‌شود و حالا به این ترتیب بعد از فشرده شدن و داغ شدن و بالا رفتن دمای هوای متراکم، سوخت که همان گازوئیل می‌باشد وارد سیلندر شده و سپس بعد از ورود سوخت و ترکیب آن با هوای داغ، سوخت منفجر شده و انفجار رخ می‌دهد.
آیا از موتور اتوبوس می‌توانیم در خودروی سواری استفاده کنیم؟
قطعا جواب منفی است، زیرا همانطور که گفتیم کار کرد موتور اتوبوس با موتور خودرو کاملا متفاوت است.
اما اگر بخواهیم از موتور دیزلی در خودروی سواری استفاده کنیم، این کار امکان پذیر است.
حتی در قدیم تا به امروز بعضی از شرکت ها و کمپانی های خودروسازی از موتور دیزلی نوع موتور اتوبوس ها، در خودروهای سواری استفاده کرده‌اند.
دیده می‌شود در بعضی از کارخانه های خودروسازی اخیرا از موتورهای گازوئیلی برای خودروهای سواری استفاده می‌کنند، زیرا معتقدند که گازوئیل نسبت به بنزین بهتر بوده و آلایندگی کمتری دارد.
آیا می‌توانیم به جای سوخت گازوییل در این موتورها از الکل استفاده کنیم؟
سوال بسیار جالب و خوبی می‌باشد.!
همانطور که گفتیم سوختی مانند گازوئیل در موتور دیزلی به این ترتیب است که پس از پاشش سوخت در داخل سیلندر رفته و سوخت در هوای داغ فشرده می‌شود، گازوئیل می‌تواند به طور مناسب در سراسر منطقه تراکم پاشش شده و دیرتر شعله‌ور شود .
حال آنکه سوخت گازوئیل برعکس سوخت های دیگر خشک نیست و کمی هم چرب بوده که همین باعث می‌شود تا سیلندر با استفاده زیاد و به مرور زمان ترک نخورد و به اصطلاح خشک نسوزد.
اما اگر الکل در این موتور دیزلی استفاده شود چه اتفاقی می‌افتد؟
اولا بسیار خشک می‌سوزد زیرا چربی ندارد و این باعث ترک خوردن سیلندر می‌گردد.
دوما زود خواهد سوخت که این اتفاق باعث می‌شود قدرت کمتری تولید شود.
آیا می‌توانیم از بنزین در موتور اتوبوس استفاده کنیم؟
بنزین سوخت مناسبی برای موتور گازوئیلی نمی‌باشد زیرا بنزین نیز زودتر از گازوییل می‌سوزد و قدرت کمتری تولید می‌کند یعنی موتور قدرت بسیار کمی دارد پس گزینه مناسبی نیست.
یا اصلا ممکن است به دلیل پاشش در سیلندر، بنزین بلافاصله نسوزد و این یعنی در حالت سرد موتور بنزین نخواهد سوخت و موتور اصلا روشن نمی‌شود .
سیستم خنک کننده این موتورها چیست و چگونه کار می‌کند ؟
رادیاتور:
سیستم خنک کننده این موتورها و اتوبوس و کامیون ها و … رادیاتور است.
موتور اتوبوس در انتهای اتوبوس قرار دارد به همین خاطر به یک خنک کننده قوی نیاز دارد.
همانطور که در تمامی خودروها از رادیاتور برای خنک کردن موتور استفاده می‌کنند، در موتور اتوبوس هم از رادیاتور استفاده شده است اما یک تفاوت بزرگ دارد که آن فن بسیار قدرتمندش نسبت به بقیه خودروها می‌باشد.
این طراحی کار خنک کردن را بسیار سخت تر می‌کند چون در برابر جریان باد قرار ندارد.
در فصل گرما همانطور که همه ما دیده‌ایم بسیار اتفاق افتاده که موتور اتوبوس ها جوش می‌آورند زیرا فقط با فن خنک می‌شود، به همین دلیل است که اغلب اوقات رانندگان درب موتور اتوبوس را برای اینکه موتور خنک شود باز نگه می‌دارند.
آیا می‌توانیم خودمان موتور دیزلی اتوبوس را تعمیر کنیم؟
همانطور که تعمیر موتور خودروهای سواری و معمولی به هیچ عنوان کار افراد ساده نیست تعمیر موتور دیزل به هیچ عنوان کار خودتان نیست و هرگز این کار را نکنید.
موتور دیزل بسیار پیچیده بوده و قسمت انژکتور این موتورها بسیار فنی و تخصصی بوده و تعمیر آن کار هرکسی نیست و شما نمی‌توانید بدون تجربه و ریسک تعمیر این کار را بپذیرید.
پس حتما با هزینه کمتر تعمیر موتور خراب شده به دست کاربلد و مکانیک مخصوص آن بسپارید.
چرا اتوبوس‌ها و تریلی‌ها دود بسیار زیادی تولید می‌کنند ؟
پس از انجام عمل احتراق درون سیلندر، دود ناشی از عمل احتراق از مسیر سوپاپ دود و اگزوز به خارج از موتور هدایت می‌شود.
احتراق کامل و صحیح دارای کمترین میزان دود می‌باشد که مکانیک ها اصطلاحا می‌گویند موتور بدون دود کار می‌کند، اما در صورت تنظیم نبودن و یا فرسایش قطعات موتور دیزل و یا هر علت دیگری که احتراق در دستگاه دیزل ناقص صورت گیرد، دود رنگی و گازهای آلاینده از اگزوز خروجی دیزل خارج می‌گردد.
رنگ خروجی از موتورهای دیزل نشانه خوبی جهت تشخیص وضعیت کاری موتور دیزل می‌باشد، دود خروجی به صورت سیاه، سفید و آبی ظاهر می‌گردد که هر دود دلیلی دارد.
حالا باید گفت یکی دیگر از دلایل دودزایی بسیار زیاد ماشین های سنگین نوع سوخت آن ها می‌باشد و دلیل دیگر آن رسوبات بسیار زیاد و انژکتور آب‌بندی نشده و خراب می‌باشد.
همانطور که گفتیم آلایندگی این نوع سوخت و موتورها نسبت به موتورهای معمولی و سوخت بنزین بسیار کمتر است.
دودزایی بسیار زیاد این نوع موتورهای دیزلی به این علت رخ می‌دهد که موتورهای دیزلی باید هر 30 روز کاری تمیز شوند اما اغلب رانندگان هر 5 الی 7 ماه برای تمیز کردن آن به مکانیکی می‌روند.
