می دانید رانندگی با دور موتور بالا چه ضرر و معایبی دارد؟

دور موتور یا همان RPM، در واقع سرعت کار موتور رو نشون میده وقتی پدال گاز رو فشار میدی موتور شروع میکنه به چرخیدن سریعتر تا نیرو و شتاب بیشتری تولید کنه یعنی خودرو آماده‌ حرکت سریعتر میشه این موضوع مثل اینه که وقتی پا رو روی دنده بالا میذاری موتور با قدرت بیشتری به کار در میاد تا بتونی سرعت بگیری یا از شیب های تند عبور کنی.

اما باید بدونی که بالا بردن بیش از حد دور موتور هم معایب خاص خودش رو داره مثلاً وقتی RPM خیلی زیاد بشه، موتور داغ تر میشه و مصرف سوخت بیشتر میره همچنین فشار زیاد روی قطعات موتور باعث میشه که عمر مفیدش کمتر بشه و احتمال خرابی به مرور زمان افزایش پیدا کنه. جاده های افتضاح ایران هم که دیگه کار بدتر میکنه و باعث میشه این فرایند زودتر رخ بده.

معایب بالا بردن دور مـوتـور

در کوتاه مدت رانندگی با دور موتور بالا به موتور ماشین آسیبی نمیزنه خط قرمز روی کیلومتر ماشین یعنی موتور از یه حد خاصی نباید بیشتر بچرخونه، ولی این به این معنی نیست که اگه دور موتور از این خط گذشت، موتور خراب میشه موتورها طوری طراحی شدن که بتونن هنوز بالاتر از محدوده خط قرمز کار کنن بدون اینکه خراب بشن.

ولی این که موتور توی اون محدوده بمونه دلیل بر این نیست که دائم باید با دور موتور بالا بری. اگه همیشه دور موتور رو بالا نگه داری این کار باعث میشه موتور زودتر ساییده بشه و خراب بشه.

مثلا: ممکنه سوپاپ ها که وظیفه دارند جریان گازها رو داخل و خارج موتور کنترل کنند آسیب ببینند. در نتیجه بهتره که از بالا بردن مداوم دور موتور پرهیز کنی، مگر در مواقع ضروری، تا موتور سالم بمونه و خراب نشه.

 

مضررات رانندگی با دور موتور بـالا:

1-افزایش مصرف سوخت

یکی از پیامدهای مستقیم رانندگی با دور موتور بالا افزایش مصرف سوخت است این مسئله می تواند هزینه های عملیاتی شما را به طور قابل توجهی افزایش دهد:

• افزایش مصرف سوخت در ترافیک
• کاهش راندمان سوخت در دورهای بالا
• افزایش هزینه های نگهداری

 

2-کاهش کیفیت روغن کاری موتور

وقتی دور موتور خیلی بالا میره اولین مشکلی که پیش میاد اینه که روغن کاری و روانکاری موتور به درستی انجام نمیشه به این خاطر که قطعاتی مثل میل لنگ و میل سوپاپها سریعتر می چرخن و نیاز دارن که روغن به صورت بدون وقفه و با کیفیت عالی بهشون برسونه.

دلایلی که ممکنه باعث بشه روغن کاری خوب انجام نشه عبارتند از:

1. مشکل در یکی از قطعات سیستم روغن کاری مثلا پمپ روغن
2. بالا رفتن دمای روغن موتور که باعث میشه روغن رقیق بشه و فشارش پایین بیاد
3. استفاده از روغن های بی کیفیت یا تصفیه شده
4. استفاده از روغنی که با مشخصات موتور تطابق نداشته باشه
5. تعویض نشدن به موقع یا کم بودن کیفیت روغن
6. پایین بودن فشار روغن به خاطر فرار روغن از بخش های مختلف سیستم مثل یاتاقان ها

 

وقتی راننده بیش از حد به پدال گاز فشار میده و همزمان تعویض دنده رو به تعویق می اندازه ممکنه روغن کاری موتور به درستی انجام نشه.

یعنی اینکه با این کار به یکی از دلایلی که قبلا گفتیم ( مثل افزایش دما یا کاهش کیفیت روغن ) دچار مشکل میشه.

در واقع وقتی دنده رو به موقع عوض نکنی موتور به زور کار میکنه و روغن کافی به قطعاتش نمیرسه که این باعث میشه برخی قطعات زودتر فرسوده بشن.

قطعاتی که بیشتر در این شرایط آسیب می بینن عبارتند از:

1. یاتاقان های ثابت و متحرک
2. سطح لنگ های ثابت میل لنگ
3. سطح لنگ های متحرک میل لنگ
4. سطح انگشتی های میل سوپاپ ها
5. نشیمنگاه میل سوپاپ روی سرسیلندر
6. دیواره داخلی سیلندرها
7. دیواره پیستون ها
8. رینگ ها
9. شاتون ها و گژین پین ها
10. ساق سوپاپ ها

 

موتور هم مثل بدن آدمها نیاز به خنک شدن داره در موتور برخی قطعات به دلیل موقعیت و شکل خاص شون و محدودیت فضا، امکان خنک شدن توسط مایع خنک کننده وجود نداره بنابراین برای خنک کردنشون از روشهای دیگه ای استفاده میکنن.

به عنوان مثال: تاج پیستون که درست بالا و نزدیک به حرارت شدید احتراق قرار داره رو نمیشه به راحتی با مایع خنک کننده سرد کرد به همین دلیل برای کاهش دمای این ناحیه از روغن بهره میگیرن.

روغن از سوراخ های موجود روی شاتون یا به صورت فواره به زیر پیستون و گژین پین ها پاشیده میشه و کمک میکنه این قطعات خنک بمونن.

اگر به هر دلیلی فشار روغن پایین بیاد یا روغنکاری دچار مشکل بشه نه تنها روانکاری قطعات به خوبی انجام نمیشه بلکه عمل خنک کاری هم به درستی انجام نخواهد شد و این موضوع میتونه به آسیبهای جدی به موتور منجر بشه.

3-کاهش کیفیت خنک کاری:

یکی دیگه از مشکلاتی که به خاطر رانندگی با دور موتور بالا و مخصوصا توی مدت زمان طولانی پیش میاد آسیب به قطعات موتور بخاطر عدم خنک کاری مناسبه.
وقتی راننده پدال گاز رو زیاد فشار میده کامپیوتر موتور این رو مثل درخواست گشتاور بالا می فهمه و سعی میکنه با تغییر در میزان تزریق سوخت افزایش هوای ورودی و تغییر زمان جرقه زدن، به این نیاز پاسخ بده این تغییرات باعث میشه تعداد و شدت احتراق ها بیشتر بشه.

اگر سیستم خنک کننده موتور حتی یه مشکل کوچیک داشته باشه قطعات موتور خیلی سریع آسیب می بینن
از جمله مشکلاتی که ممکنه به وجود بیاد میشه:

سوختن واشر سرسیلندر
تاب برداشتن سرسیلندر
تاب برداشتن بلوک سیلندر
همچنین افزایش دما در محفظه احتراق ممکنه باعث بروز پدیده هایی مثل کوبش، ضربه یا ناک (knock) بشه که همه اینها می تونن به آسیب های جدی موتور منجر شن.

 

4-آسیب دیدن سوپاپ ها:

سوپاپ یکی از مهمترین قطعات موتور است که بیش از سایر اجزا در معرض دمای بالای حاصل از احتراق قرار میگیره.

این قطعه از نظر خنک سازی با محدودیت های خاصی روبرو است و نمی توان آن را مانند سایر بخش ها با آب یا روغن موتور خنک کرد.

قسمت بشقابک سوپاپ بطور معمول از طریق نشیمنگاه خود حرارت را به سرسیلندر منتقل میکنه و خنک میشه. در خودروهای دیزلی پیشرفته، برای بهبود عملکرد خنک کنندگی، از سدیم مایع در مرکز برخی سوپاپها استفاده میشه.

وقتی راننده گاز را فشار میدهد کامپیوتر موتور برای تأمین نیاز بیشتر، میزان سوخت تزریقی را افزایش میدهد.

این امر باعث افزایش دور موتور و در نتیجه تعداد احتراقها در محفظه احتراق میشه که منجر به بالا رفتن دمای سوپاپ ها می گردد.

با افزایش دور موتور سرعت باز و بسته شدن سوپاپ ها نیز بیشتر می شود و زمان تماس بشقابک با نشیمنگاه کاهش می یابد. این کاهش زمان تماس باعث انتقال کمتر حرارت از بشقابک به سرسیلندر می شود.

وقتی که سوپاپ نتواند حرارت خود را منتقل کند دما افزایش یافته و منجر به تغییر شکل و آسیب دیدگی آن می شود که به این پدیده «سوختن سوپاپ» معروف است.

 

بهترین دور موتور برای تعویض دنده؟

خب ابتدا باید بدونید که بهترین دور موتور برای تعویض دنده واسه هر ماشین فرق داره و بسته به مدل میشه این‌رو حساب کرد.

به طور کلی وقتی دور موتور به حدود ۳۰۰۰ دور در دقیقه میرسه زمان مناسبیه برای رفتن به دنده بعدی و وقتی دور موتور نزدیک به ۱۰۰۰ دور در دقیقه میشه بهتره به دنده قبلی برگردید.

اگه حس می کنید نیاز به کنترل بیشتر ماشین دارید بهتره دنده رو کاهش بدید تا کنترل بیشتری داشته باشید و اگه نمی خواید گیربکس رو بیش از حد تحت فشار قرار بدید، دنده رو به ترتیب بالا ببرید.

همچنین باید بدونید که ماشین هایی با گیربکس اتوماتیک طوری برنامه ریزی شدن که قبل از رسیدن به خط قرمز دور موتور دنده ها به طور خودکار تعویض بشن.

 

دور موتور ماشین باید چند باشد؟

برای اینکه بهترین رانندگی رو داشته باشی عوض کردن دنده وقتی دور موتور بین 2000 تا 2500 هست خیلی خوبه البته حتی تو حدود 3000 دور هم میتونی دنده رو عوض کنی و کار به خوبی پیش بره.