رانندگی تدافعی چیست؟
امروزه حوادث جاده ای یکی از عوامل مرگ و میر سالیانه در بسیاری از کشورها است. به طور کلی در حوادث رانندگی سه عامل از جمله ماشین، راننده و عوامل محیطی به طور همزمان دخیل هستند. تمرین، مهارت راننده، رعایت کامل قوانین و مقررات راهنمایی و رانندگی و همچنین حفظ خونسردی از عوامل مهم در پیشگیری از تصادفات به شمار می آیند.
علاوه بر این استفاده از تکنیک رانندگی تدافعی در کاهش چشمگیر حوادث جاده ای بسیار موثر است. شاید برای شما سوال پیش آید که رانندگی تدافعی چیست و از چه اصولی پیروی می کند؟ به طور خلاصه در رانندگی تدافعی، راننده به کمک روش های استاندارد ایمنی از خود محافظت کرده و همچنین از تصادف با وسایل نقليه دیگر و عابرین پیاده جلوگیری می کند.
رانندگی تدافعی به چه معناست؟
رانندگی تدافعی با عنوان “رانندگی برای نجات جان، پول و زمان” با در نظر گرفتن شرایط و رفتار‌های دیگران تعریف می شود. در حقیقت رانندگی تدافعی به کارگیری روش های استاندارد ایمنی برای وسایل نقلیه است.
مهم ترین هدف این استانداردها پیش بینی وضعیت های خطرناک و کاهش تصادفات است. آگاهی، هوشياري، ديد باز و صحیح، قضاوت و مهارت از مهم ترین عناصر رانندگی تدافعی هستند. رانندگی تدافعی بسیار پیشرفته تر از آموزش رانندگی بوده و نیازمند تسلط بالا‌تر بر قوانين و اصول راهنمایی و رانندگی است.
هدف دیگر از برنامه رانندگی تدافعی، آموزش راننده ای ماهر است که در هر شرایطی بتواند برای خطرات احتمالی و رفتار نامناسب رانندگان دیگر اجتناب کرده یا راهکاری اصولی به کار گیرد. دسترسی به این هدف با پایبندی به قواعد رانندگی تدافعی و یادگیری تکنيک های خاص امکان پذیر است.
دوره های آموزشی مختلف رانندگی تدافعی وجود دارند که به رانندگان می آموزد به کمک اصول رانندگی صحیح و حفظ تمرکز در هر زمان بتوانند اقدامات پیشگیرانه نسبت به خطرات احتمالی انجام دهند.
قوانین کلی رانندگی تدافعی
رانندگی تدافعی نوعی رانندگی ایمن و با آگاهی کامل است. رانندگی تدافعی دارای قوانینی فراتر از رانندگی ساده است و خصوصیات خاص خود را دارد.
رعایت تمامی قوانین و مقررات راهنمایی و رانندگی، آگاهی از رانندگی در شرایط خاص و رخداد‌های ناگهانی، آگاهی از ترافیک و میزان آن طی مسیر و تجربه در این سبک رانندگی از جمله اولین خصوصیات رانندگی تدافعی است. موارد زیر از دیگر خصوصیات و اصول رانندگی تدافعی محسوب می شود:
- همواره سرعت خود را کنترل نمایید.
- آینده را در نظر گرفته و برای حوادث ناگهانی آماده باشید.
- هوشیاری و تمرکز بالا را فراموش نکنید.
- آمادگی انجام واکنش های مناسب به فعالیت خطرساز سایر رانندگان و یا عابران پیاده را داشته باشید.
- رعایت فاصله ایمن با سایر وسایل نقیله از الزامات است.
- در نظر گرفتن شرایط آب و هوایی و همچنین توجه به شرایط جاده نیز اهمیت دارد.
- آگاهی و شناخت کامل قوانین جاده‌ای را فراموش نکنید.
- در صورت احساس خستگی، هیجان زیاد، عصبانیت یا ناراحت از رانندگی بپرهیزید.
- هنگام رانندگی استفاده از تلفن همراه، خوردن و نوشیدنی را کنار بگذارید.
- تغییر مسیر‌های غیر ضروری و تعویض لاین را به حداقل برسانید.
تکنیک های رانندگی تدافعی
سلامت و ایمنی راننده هنگام رانندگی، در درجه اول به حفظ خونسردی و سپس انجام عمل صحيح دفاعی هنگام رو به رو شدن با خطر بستگی دارد. بدیهی است که در تمرینات رانندگی، نمیتوان خطرات واقعی را تمرین کرد.
در نتیجه راننده باید بتواند با اتکا به مهارت و قدرت تفکر خود قبل از بروز هر حادثه ای، اقدامات پیشگیرانه انجام دهد. یک راننده تدافعی موفق باید هنگام رانندگی و در شرایط خطرناک اقدامات کنترلی زیر را به کار گیرد.
پرهیز از خطر
یک راننده خوب باید توانایی شناسایی تمام خطرات داشته باشد. همچنین با توجه به آموزش های اصولی و مهارتی که به دست آورده است، باید آمادگی پاسخ مناسب به وضعیت های غیرمنتظره مانند سبقت، توقف و… را داشته باشد. پرهیز از خطر روشی سیستماتیک هنگام مواجهه با شرایط خطرساز است.
دید کامل به جاده با کمک آیینه ها
اسکن دقیق جاده به کمک آیینه های وسیله نقلیه یکی از عناصر بسیار مهم در رانندگی تدافعی است. بنابراین زیر نظر داشتن عقب و طرفین از طریق آیینه ها فراموش نکنید.
البته توجه داشته باشید که راننده حداکثر می تواند 2 ثانیه روی اشیا پیرامون تمرکز کند. لازم به ذکر است اسکن جاده با وسایل نقلیه بزرگ تر مانند کامیون ها دشوارتر است و به مهارت بیش تری نیاز دارد. چراکه این وسایل نقاط کوری از جمله سایه دارند که همراه آن ها است. بهترین راهکار برای حل این مشکل استفاده از آیینه های محدب در کنار آینه بغل است.
کنترل سرعت رانندگی
در رانندگی تدافعی راننده باید با حدود سرعت مجازی که در تابلوهای راهنمایی و رانندگی ثبت شده اند حرکت کند. البته در نظر گرفتن شرایط آب و هوایی و جاده نیز از مواردی است که در کنترل سرعت اثرگذار هستند.
احتیاط هنگام گردش
در رانندگی، گردش همانند سبقت خطرناک است. به همین دلیل باید هنگام گردش به چپ و راست احتیاط کرد. مهم ترین نکته برای گردش کم کردن سرعت است.
در رانندگی تدافعی، راننده باید پیش از اقدام به گردش از موقعیت سایر وسایل نقليه آگاه باشد تا با خیال راحت و بدون تداخل با ترافیک دیگر خودروها گردش کند. همچنین آگاهی از موقعيت کامل محل گردش به راست یا چپ نیز حائز اهمیت است.
سبقت
برای رانندگی ایمن تر باید به اقدامات رانندگان دیگر نیز توجه کنید تا در صورتی که خودرویی پهلو به پهلو شما با حرکت کردن یا با سبقت راه شما را قطع کرد، بتوانید واکنشی مناسب انجام دهید.
به طور کلی سبقت گرفتن از دیگر خودروهای درحال حرکت خطرناک است. بنابراین توصیه می شود فقط در صورتی که ضرورت داشت، سبقت بگیرید. همچنین برای سبقت گرفتن در صورت لزوم نیز باید نکات کلیدی را رعایت کنید.
به عنوان مثال با بوق زدن و راهنما زدن سایر رانندگان را مطلع کنید. حتما در لاین سبقت بروید و از سرعت و فضا کافی برای سبقت گرفتن مطمئن شوید. همچنین توجه داشته باشید که در شرایط زیر حتما از سبقت گرفتن پرهیز کنید:
- در جاده ها و خیابان‌هایی با عرض کم
- هنگام رانندگی در سربالایی
- هنگامی که به پیچ جاده نزدیک می‌شوید.
- هنگام رانندگی در آب و هوای بارانی و در جاده‌های لغزنده
- در مناطق شلوغ یا نزدیک به تقاطع
حفظ فاصله ایمن
حفظ فاصله طولی و عرضی از ساده ترین تکنیک های رانندگی تدافعی است که رعایت آن به کاهش چشمگیر تصادفات منجر می شود. فاصله ایمن برای رانندگی تدافعی در جاده ها از قانون 4 ثانیه پیروی میدکند.
یعنی در صورتی که خودرو در حال حرکت جلویی توقف کرد، شما 4 ثانیه بعد به آن برسید. این فاصله در شرایط بارانی دو برابر یعنی 8 ثانیه و در جاده های پوشیده از برف حداقل 4 برابر فاصله طبیعی یعنی 16 ثانیه است.
سخن پایانی
یک راننده تدافعی خوب و با تجربه از آگاهی و هوشياری کافی، قدرت قضاوت خوب، پيش بينی خطرات احتمالی، دور اندیشی و مهارت عالی در رانندگی برخوردار است.
به طور کلی اهداف رانندگی تدافعی شامل شناسایی خطر، درک اقدامات دفاعی و اقدام به موقع است که رانندگان برای تحقق این اهداف باید دارای گواهینامه معتبر، دانش کافی به اصول رانندگی تدافعی و شناخت عملکرد نوع وسيله نقليه باشند.
همچنین بررسی و رفع نقص های وسيله نقليه از دیگر عواملی است که به رانندگی ایمن کمک می کند. یادگیری اصول و قوانین رانندگی تدافعی و به کارگیری آن ها موجب کاهش تصادفات و حوادث جاده ای خواهد شد.
