مروری کامل بر مسائل آموزش فنی خودرو
در راستای گرفتن گواهینامه رانندگی ، تنها آموزش نحوه رانندگی و نکات تئوری آیین‌نامه اهمیت ندارد . هرراننده لازم است به شکلی حداقلی با بخش‌های مختلف خودرو آشنا باشد تا در صورت ایجاد مشکلات و خرابی‌های مختلف بتواند برای حل آن‌ها اقدام کند. آموزش فنی خودرو یکی از مواردی است که قبل از گرفتن گواهینامه باید طی شود. در این مقاله سعی داریم مهم‌ترین و کاربردی‌ترین مسائل این حوزه را مرور کنیم .
موارد مهم در آموزش فنی خودرو
آشنایی با قطعات و تجهیزات مختلف خودرو و چگونگی عملکرد آنان، شناخت انواع نشانگرها، هشدارها و معانی آن‌ها خرابی‌های متداول خودرو و راه‌های رفع مشکلات و هم‌چنین چک‌های ضروری و فنی خودرو از موارد مهمی است که در آموزش بخش فنی خودرو مورد بررسی قرار می‌گیرد .
قطعات فنی مهم در خودرو
در آموزش فنی خودرو، لازم است با تجهیزات و قطعات مهم آن آشنا شوید. در ادامه مهم‌ترین بخش‌های عملکرد خودرو را مورد بررسی قرار می‌دهیم وجود ایراد در هر یک از این قطعات می‌تواند فرآیند کلی حرکت و رانندگی را تحت تاثیر قرارداده و خطر آفرین باشد.
قطعات اصلی بدنه خودرو
علاوه بر بدنه اصلی که نقش نگه‌دارنده سایر اجزا را دارد ، قطعات مهمی مانند سپر ، جلوپنجره ، درب‌ها ، رینگ‌ها ، ستون‌ها ، رکاب، کاپوت، پنجره و شیشه‌ها ، سقف و سانروف ، باربند و برخی تزئینات بدنه اصلی را تشکیل می‌دهند.
قطعات برقی خودرو
تعداد و نوع این قطعات با توجه به نوع خودرو و سیستم‌های آن متفاوت است. باتری‌ها مهم‌ترین بخش در سیستم الکتریکی خودرو هستند که نقش تامین انرژی را ایفا می‌کنند. سیستم الکتریکی خودروها را می‌توان به بخش‌های مختلف تقسیم کرد :
1- سامانه برق‌رسانی شامل باتری و سینی و پایه و کابل آن، سیستم مدیریت باتری، دینام، ترمینال سیم‌کشی
2- سیستم استارت
3- سیستم جرقه‌زنی شامل شمع، سوپاپ، کوئل، جعبه احتراق، دلکو، انواع وایر و سیم اتصال
4- بخش روشنایی و هشدار شامل انواع چراغ‌ها مانند چراغ‌های جلو و عقب، معکوس و… و چراغ‌های داخلی
5- سیستم حسگرها شامل حسگرهای ترمز، سرعت، دنده اتومات، روغن، کیسه هوا، نور، درب، کمربند و…
6- سیستم دوربین‌ها شامل دوربین دنده عقب و جلو، دوربین جانب و…
7- کلیدهای برق شامل ترموستات، سوییچ استارت و درب‌ها، بالابرهای شیشه، رله فن و…
8- سیستم اندازه‌گیری و درجه‌ای شامل دماسنج، سرعت سنج، آمپرسنج، درجه سوخت و روغن، کیلومتر شمار و…
9- بخش‌های متفرقه شامل انواع اتصالات ، سیستم ناوبری ، فیوزها ، کروزکنترل ، ایربگ‌ها ، رایانه جعبه‌دنده و…
قطعات و اجزای موتور
موتور که فناوری اصلی خودرو جهت حرکت است و آتش گرفتن سوخت در آن موجب راه‌اندازی خودرو می‌باشد از بخش‌های مختلفی مانند تنه موتور، میل‌لنگ، انواع تسمه، پولی، پیستون، سرسیلندر، انواع سوپاپ، شاتون، انواع پین، هیتر و… تشکیل می‌شود. وجود ایراد در هر یک از این قطعات می‌تواند کل سیستم حرکت را تحت تاثیر قرار دهد.
قطعات مخصوص انتقال قدرت
انتقال قدرت از موتور به چرخ‌ها و روند برعکس آن توسط جعبه‌دنده (گیربکس) انجام می‌شود علاوه بر جعبه دنده قطعاتی من جمله چرخ‌دنده‌ها، اهرم دنده، پمپ آن، دوشاخ، دیفرانسیل و اجزای آن، سیلندر، سامانه کلاچ، محور گیربکس و… نیز سیستم انتقال قدرت را تشکیل می‌دهند.
قطعات تعلیق و هدایت خودرو
جعبه و بازوی فرمان، غربیلک فرمان، مجموعه فرمان خودکار، انواع اتصالات و بازوها، سیبک تعلیق و انواع فنر و کمک فنرها زیرمجموعه این سیستم هستند .
چک‌های مهم فنی خودرو
هر راننده لازم است در فواصل زمانی مشخص یا حتی قبل از هر بار رانندگی، بخش‌های حیاتی سیستم فنی خودرو را بررسی کند. در آموزش فنی خودرو این موارد را مرور می‌کنیم :
1- بررسی روغن موتور و سایر مایعات خودرو
روغن سالم برای عملکرد صحیح موتور ضروری است. بررسی این امر هر هفته با میله اندازه‌گیری انجام می‌شود و در حدود هر 8 تا 10 هزار کیلومتر روغن باید عوض شود. اگر سطح روغن از علامت حک‌شده روی گیج بالا ی اپایین‌تر باشد، روغن باید بررسی شود.
اگر با برداشتن درب محفظه روغن دود ایجاد شود و یا روغن رنگی خیلی تیره داشته باشد و یا بوی سوختگی بدهد، لازم است جهت تعویض روغن موتور اقدام شود. اگر روغن خاکستری رنگ بود نیز نشان از وجود آب درروغن است که ناشی از اشکال در واشر سرسیلندر خواهد بود.
مایع خنک‌کننده رادیاتور نیز هر ۳۰۰۰ کیلومتر باید عوض شود تا نقطه جوش کاهش پیدا کرده و موتور به درستی به کارش ادامه دهد. روغن ترمز هم که وظیفه انتقال نیرو را دارد و لازم است هر 20 هزار کیلومتر تعویض گردد. روغن گیربکس با هر بار تعویض روغن ( حدودا هر 30 هزار کیلومتر ) عوض خواهد شد.
2- بررسی وضعیت لاستیک‌ها
علاوه بر اهمیت داشتن لاستیک زاپاس و یادگیری تعویض لاستیک در مباحث آموزش فنی خودرو، بررسی لاستیک‌ها قبل از اقدام به رانندگی نیز اهمیت زیادی دارد. لاستیک‌ها حدودا هر 5 هزار کیلومتر (یا هر 5 سال) باید تعویض شوند اما در عین حال باید مرتبا مورد بررسی‌های زیر هم قرار بگیرند:
عمق آج لاستیک: لاستیک خودرو تاریخ انقضا دارد و اگر از یک حدی بیشتر استفاده شود احتمال لیزخوردگی و تصادفات زیاد خواهد بود. عمق آج طبق استاندارد یکی از ملاک‌های زمان تعویض لاستیک است. علائم ساییدگی، برآمدگی یا پارگی نیز باید بررسی شوند.
فشار باد لاستیک : فشار تایر تاثیر مستقیمی بر مصرف سوخت و کیفیت رانندگی و هم‌چنین فرسودگی قطعات خودرو دارد که باید حداقل هفته‌ای یکبار بررسی شوند.
3- بررسی سیستم ترمز
این سیستم ایمنی افراد را تامین می‌کند و در بازه‌های زمانی مشخص باید مورد بررسی قرار گیرد. لنت‌ها، ترمز دستی و لوازم جانبی تماما در سیستم ترمز تاثیر دارند و سلامتشان باید مورد بررسی قرار گیرد.
4- اطمینان از سلامت باتری
انواع باتری‌های اسیدی و اتمیک در خودروها استفاده می‌شود. انرژی لازم جهت روشن شدن خودرو، روشنایی چراغ‌ها و سایر اقدامات الکتریکی دیگر توسط باتری خودرو تامین می‌شود. اگر باتری دچار مشکل باشد و دیر متوجه آن شوید ممکن است در شرایطی دشوار شما را زمین‌گیر کند. طبق آموزش فنی خودرو، سلامت باطری از نظر خوردگی اتصالات و ولتاژ آن باید هر چند وقت یکبار بررسی شود.
5- بررسی سیستم تعلیق و فرمان
معیوب بودن سیستم تعلیق اشکالات متعددی مانند ارتعاشات زیاد بدنه، اختلال در سیستم هدایت خودرو و ایجاد تماس کامل بین تایر و سطح جاده را ایجاد می‌کند که موارد دیگری مانند فرسودگی تایرها و.. را نیز به دنبال خواهد داشت.
کلیدی‌ترین ابزاری که قادر است نقص‌های فنی را به صورت بازخورد نشان دهد، غربیلک فرمان است. هر واکنش غیرطبیعی در کنترل فرمان مانند لرزش زیاد می‌تواند نشانه‌ای از مشکل در یکی از بخش‌های خودرو باشد.
رایج‌ترین ایرادات فنی خودرو
یکی از مباحث مهم در آموزش فنی خودرو آشنایی با ایرادات رایج در خودروها و شناخت عوامل و راه‌حل‌های رفع آن‌ها است. هر راننده‌ای ممکن است با این موارد حین رانندگی روبه‌رو شود :
روشن نشدن خودرو
این مشکل را هر کسی می‌تواند پشت سر بگذارد که در اکثر مواقع دلیل آن ضعف یا خرابی باتری خودرو است. عدم استفاده طولانی مدت از باتری یا گذشت تاریخ مصرف آن می‌تواند این اتفاق را ایجاد کند. باتری به باتری کردن یا تعویض آن که البته باید توسط متخصص انجام شود راه‌حل این مشکل است.
روشن شدن انواع چراغ هشدار
جهت ریشه‌یابی راحت‌تر ایرادات خودرو چراغ‌های هشداری مربوط به بخش‌های مختلف تعبیه شده است . این چراغ‌ها که در جلو فرمان هستند و روشن شدن آن‌ها در صورت بروز بیش از صد مشکل مختلف در سیستم فنی اتفاق می‌افتد که بهتر است خودرو را به متخصص مکانیک نشان دهید.
مصرف بیش از حد بنزین
دلایل زیادی مانند اضافه بار زیاد خودرو، فرسودگی یا نامتوازن بودن لاستیک‌ها ، وجود تجهیزات اضافی مانند باربند ، مشکلاتی در فیلتر هوا و شمع‌ها همگی باعث افزایش مصرف سوخت خودرو هستند که باید بررسی شده و جهت حل مشکل موجود اقدام کرد .
وجود صدای زیاد حین ترمز کردن
اگر حین ترمز کردن صدای جیغ مانندی از خودرو بلند می‌شود، به احتمال زیاد زمان تعویض لنت‌های ترمز شده است . این کار باید با سرعت هرچه بیشتر انجام شود تا آسیبی به سیستم ترمز خودرو وارد نشده و سلامت سرنشینان حفظ گردد.
ریپ زدن خودرو
وقتی به اصطلاح خودرو خفه می‌کند حالتی به نام ریپ زدن اتفاق می‌افتد موارد مختلفی من جمله خرابی انژکتور، مشکل شمع یا وایرها، کثیف شدن فیلتر سوخت و… این ایراد را ایجاد می‌کنند به طور کل هر بخشی در سیستم مکش هوای موتور ایجاد شود نیز این خفگی را به وجود می‌آورد در صورت بروز جزئی این مشکل احتمالا ایراد خاصی وجود ندارد اما ادامه‌دار شدن آن می‌تواند خطرآفرین باشد.
جوش آوردن خودرو
درست است که با بروز شدن سیستم‌های خنک‌کننده این مشکل کمتر از گذشته اتفاق می‌افتد اما هنوز هم اگر سیستم خودرو بیش از حد گرم شود شاهد جو آوردن خودرو خواهید بود با شستشوی رادیاتور خودرو و هم‌چنین تعویض پمپ آب ماشین قبل از خرابی و فرسایش آن می‌توانید تا حد زیادی از این افزایش بیش از حد دما جلوگیری کنید.
جمع‌بندی
در این مقاله در رابطه با قطعات مهم در بخش فنی خودرو ، بررسی‌هایی که باید به طور مرتب روی این قطعات و تجهیزات انجام شود و هم‌چنین متداول‌ترین مشکلات موجود در بخش فنی خودروها صحبت شد.
در آموزش فنی خودرو شما یاد می‌گیرید که چگونه احتمال وقوع این ایرادات را به حداقل رسانده و در صورت بروز آن‌ها چه عکس‌العملی از خود نشان دهید. داشتن این اطلاعات حداقلی برای هر راننده‌ای واحب است.
