قوانین و ضوابط پرداخت دیه در سوانح رانندگی بدون گواهینامه و بیمه نامه
داشتن گواهی نامه و بیمه نامه از جمله الزاماتی است که تمامی راننده ها ملزم به رعایت آن هستند. چنانچه راننده بنا به هر دلیلی دارای این دو مدرک نباشد و در حین رانندگی دچار سانحه شود، بیمه هیچ مسئولیتی قبول نمی کند و تمامی خسارت های وارد شده بر عهده شخص می باشد.
اهمیت این امر تا جایی است که در حوادث رانندگی، اولین سوالی که پرسیده می شود این است که راننده دارای گواهینامه بوده؟
ضمن اینکه رانندگی بدون گواهی نامه و بیمه نامه جرم تلقی می شود، طبق ماده 714 قانون مجازات اسلامی، اگر راننده با این شرایط( عدم دارا بودن گواهی نامه و بیمه نامه) در حین رانندگی با وسایل نقلیه اعم از نقلیه زمینی، هوایی، آبی و حتی وسیله موتوری، مرتکب تصادف و قتل غیر عمد شود، به 6 ماه تا 3 سال حبس محکوم خواهد شد. این در حالی است که اگر اولیای دم درخواست مطالبه داشته باشند الزاما باید مبلغ دیه را بپردازد.
چنانچه راننده یا متصدی وسایل نقلیه موتوری در زمان رانندگی مست باشد، با سرعت غیر مجاز رانندگی کند، وسیله نقلیه نقص فنی داشته باشد، در محل عابر پیاده رانندگی نماید؛ طبق ماده 718 قانون مجازات اسلامی، مجازات تعیین شده دو سوم حداکثر مجازات مذکور در ماده 714 خواهد بود. در این شرایط دادگاه می تواند، راننده را به مدت 1 تا 5 سال از رانندگی منع کند.
شرایط پرداخت دیه توسط صندوق بیمه خسارت بدنی
طبق ماده۲۱ قانون بیمه شخص ثالث مصوب ۱۳۹۵، چنانچه زیان دیدگان حوادث ناشی از وسایل نقلیه، مشمول یکی از شرایط زیر باشند، مبلغ دیه توسط صندوق مستقلی به نام «صندوق تأمین خسارت های بدنی» پرداخت خواهد شد.
- قرارداد بیمه باطل شده باشد.
- وسیله نقلیه مسبب حادثه، متواری گشته و شناخته نشده باشد.
- کسری پوشش بیمه نامه ناشی از افزایش مبلغ ریالی دیه
- تعلیق یا لغو پروانه فعالیت شرکت بیمه یا صدور حکم توقف یا ورشکستگی بیمه گر موضوع ماده (۲۲)
- خسارت های بدنی، خارج از تعهدات قانونی بیمه گر باشد(به استثنای موارد مصرح در ماده17)
مطابق ماده۳۴ قانون مجازات اسلامی، در صورت وارد شدن خسارت های بدنی غیر از فوت، و به شرط مطالبه خسارت دیده، مسبب حادثه و یا صندوق بیمه بدنی ، موظف هستند بلافاصله حداقل پنجاه درصد(۵۰%) از دیه تقریبی را به فرد زیان دیده پرداخت کنند و باقی مانده آن را پس از اینکه میزان دیه قطعی شد با رعایت مواد (۳۱) و (۳۲) این قانون بپردازند.
البته پرداخت در مواردی صورت می گیرد که کارشناس راهنمایی و رانندگی، پلیس راه و یا کمیسیون جلوگیری از سوانح راه آهن موضوع تبصره (۲) ماده (۲) قانون دسترسی آزاد به شبکه حمل و نقل ریلی مصوب ۶/۷/۱۳۸۴ و پزشکی قانونی گزارش های خود را ارسال کرده باشد و مورد تایید مراجع قانونی قرار گرفته باشد.
شرایط پرداخت دیه توسط صندوق خسارات جانی
خسارت باید مشمول سوانح ناشی از رانندگی باشد: مطابق بند «پ» ماده ۱ قانون بیمه شخص ثالث مصوب سال ۱۳۹۵: هر گونه سانحه ناگوار اعم از تصادم، تصادف، سقوط، واژگوني، آتش‌سوزي و يا انفجار یاید ناشی از وسایل نقلیه موضوع بند(ث) باشد.
سانحه رخ داده باید منجر به خسارت جانی شده باشد: خسارت بدنی طبق طبق بند «الف» ماده ۱ اینگونه تعریف می شود: شكستگي، نقص عضو و از كار افتادگي عضو اعم از جزئی يا كلي ـ موقت يا دائم، فوت مشمول پرداخت هرینه بیمه جانی می شود.
خسارت به دلایل زیر قابل پرداخت نباشد:
- پروانه فعالیت شرکت بیمه به حالت تعلیق یا لغو باشد
- تاریخ بیمه نامه منقضی شده باشد
- بیمه نامه گم شده باشد
- وسیله نقلیه مسئول سانحه شناخته نشده باشد.
- حکم توقف یا ورشکستگی بیمه‌گر صادر شده باشد
- پوشش بیمه‌نامه ناشی از افزایش مبلغ ریالی دیه دارای کسری باشد
موارد فوق حصری نیستند و می توان موارد دیگری را نیز به آنها افزود. از جمله اینکه راننده وسیله نقلیه از ماده ۲۶ قانون رسیدگی به تخلفات رانندگی مصوب ۸/۱۲/۱۳۸۹ تخطی کند.
این ماده مربوط به مسیر های اختصاصی برای عابران پیاده است. عابران موظف هستند از محل های مخصوص عابر پیاده مانند نقاط خط کشی شده، گذرگاه های غير هم سطح استفاده نمایند و به تابلو های راهنمایی و رانندگی توجه داشته باشند. در شرایطی که راننده ، كليه مقررات راهنمایی و رانندگی را در حین رانندگی رعايت نموده باشد اما در زمان تصادف قادر نبوده باشد تا وسيله نقليه را کنترل کند و از تصادف جلو گیری نماید، مسئولیتی بر عهده وی نخواهد بود.
توجه داشته باشید که عدم مسئولیت راننده به منزله این نیست که مصدوم يا وراث متوفي مشمول مزایای بیمه نمی گردد. شركت بيمه موظف است با ارائه قرار منع تعقيب يا حكم برائت راننده تعهدات خود را نسبت به مصدوم یا وارث متوفی اجرا کند.
چنانچه راننده وسایل نقلیه در زمان عبور عابر پیاده در فاصله معین شده از مسیر عابر پیاده توقف نکند، مشمول پرداخت جریمه 200 هزار تومانی خواهد شد. در کلیه سوانحی که که مجنی علیه مرد نیست، طبق ماده ۵۵۱ قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲ معادل تفاوت دیه تا سقف دیه مرد از صندوق خسارت‌های بدنی پرداخت می‌شود.
ضوابط قانونی پرداخت تفاوت دیه تا سقف دیه مرد طبق ماده ۵۵۱ قانون مجازات اسلامی
همانطور که سابقا بیان شد در مواردی که مجنی علیه، مرد نیست، معادل تفاوت دیه تا سقف دیه مرد از صندوق تأمین خسارت‌های بدنی پرداخت می‌شود.
این تبصره که در قانون مجازات اسلامی ۹۲ آمده است با تبصره ۲ ماده ۴ قانون اصلاح قانون بیمه اجباری مسئولیت مدنی دارندگان وسایل نقلیه موتوری زمینی در مقابل شخص ثالث مصوب ۱۶/۴/۸۷ منافاتی ندارد.
چگونه مطالبه دیه نماییم؟
پس از وقوع حادثه رانندگی، خسارت دیده می تواند دادخواستی به دادگاه تحویل دهد با مضمون اینکه در جریان تصادف رخ داده، از کار افتاده شده است و یا قیمت خودرو به دلیل خسارت های وارده تا حد زیادی افت کرده است.
به همین دلیل ادعای پرداخت بیمه از طرف بیمه گر را دارد. همچنین در مواردی که سانحه رانندگی به فوت سرنشین منجر شده است پس از دریافت گزارش کارشناس راهنمایی و رانندگی، یا پلیس راه و همچنین مطالبه اولیای دم، خسارت بدنی به ورثه قانونی متوفی پرداخت می گردد.
مطالب مرتبط: استعلام صدور گواهینامه
