در رانندگی با خودروی دنده‌ای، دنده معکوس به عمل کاهش دنده گفته می‌شود. به عنوان مثال، اگر خودرو در حال حرکت با دنده 4 باشد و راننده بخواهد سرعت خود را کاهش دهد، باید دنده را به 3، 2، یا حتی 1 کاهش دهد. این کار را دنده معکوس می‌گویند.
دنده معکوس در موارد زیر ضروری است:
- کاهش سرعت در سربالایی یا سرازیری
- توقف خودرو
- دور زدن
- ورود یا خروج از پارک
- کاهش سرعت در ترافیک سنگین
دنده کشی از یک به دو
دنده یک، دنده قدرتی و سنگین است.
دنده یک، دنده ای است که دارای سرعت کم و قدرت زیاد است.
فقط جهت حرکت دادن اتومبیل از حالت ایستاده به سمت جلو می باشد.
دنده یک فقط در زمان حرکت اولیه خودرو از حالت ایستاده به سمت جلو کاربرد دارد.
اگر فضای جلوی اتومبیل باز باشد و هیچ مانعی وجود نداشته باشد، سریعا گاز را پر کرده تا دور موتور بین دو تا دو و نیم قرار گیرد.
اگر فضای جلوی خودرو خالی و امن باشد، باید گاز را به طور کامل فشار دهید تا دور موتور به محدوده 2 تا 2.5 هزار دور بر دقیقه برسد.
البته در جاده کفی و هموار ولی در سربالایی ها باید دور موتور بین دو و نیم تا سه قرار گیرد.
در جاده های کفی و هموار، دور موتور باید بین 2 تا 2.5 هزار دور بر دقیقه باشد. اما در سربالایی ها، دور موتور باید بین 2.5 تا 3 هزار دور بر دقیقه باشد.
بعد از اینکه گاز دنده ی یک پر شد، در یک واحد زمانی گاز را قطع کرده و بلافاصله کلاج را تا ته فشار دهید.
پس از اینکه گاز دنده یک را تا انتها فشار دادید، بلافاصله کلاج را تا انتها پایین بیاورید.
و دسته دنده را از یک به دو منتقل کنید.
سپس دسته دنده را از دنده یک به دنده دو منتقل کنید.
سپس کلاج را رها کرده و گاز را به نرمی فشار دهید.
در نهایت، کلاج را به آرامی بالا بیاورید و گاز را به آرامی فشار دهید تا خودرو به حرکت خود ادامه دهد.
دنده معکوس از دنده دو به دنده یک
در سربالایی، سرعت گیر، یا دست انداز، زمانی که سرعت خودرو به زیر 10 کیلومتر بر ساعت رسید، دنده دو دیگر کشش کافی برای حرکت خودرو را ندارد.
در این شرایط، باید گاز را قطع کرده و کلاج را تا ته فشار دهید.
اگر می‌خواهید در سربالایی، سرعت گیر، یا دست انداز با خیال راحت به حرکت خود ادامه دهید، باید دنده خودرو را کاهش دهید.
سپس، دسته دنده را از دنده دو به دنده یک منتقل کنید.
برای این کار، باید پای چپ خود را روی پدال کلاچ قرار داده و آن را تا ته فشار دهید. سپس، دسته دنده را به سمت دنده یک بکشید.
در نهایت، کلاج را به آرامی بالا بیاورید و گاز را به آرامی فشار دهید تا خودرو به حرکت خود ادامه دهد.
بعد از اینکه دسته دنده را به دنده یک منتقل کردید، باید کلاج را به آرامی بالا بیاورید تا خودرو به حرکت خود ادامه دهد. در این مرحله، می‌توانید گاز را به آرامی فشار دهید تا خودرو شتاب بگیرد.
توجه داشته باشید که انجام دنده معکوس باید به آرامی و با دقت انجام شود تا از آسیب دیدن گیربکس جلوگیری شود.
دنده معکوس یکی از مهم‌ترین تکنیک‌های رانندگی با خودروی دنده‌ای است. انجام صحیح این تکنیک، به حفظ سلامت گیربکس و جلوگیری از خاموش شدن خودرو کمک می‌کند.
در هنگام رانندگی در معابر شهری، مخصوصا در ترافیک سنگین، ممکن است مجبور شوید بارها دنده معکوس را انجام دهید.
دنده معکوس در ترافیک سنگین امری طبیعی است. با تمرین و تکرار، می‌توانید این تکنیک را به طور صحیح انجام دهید.
انتقال دنده از دنده دو به دنده سه
چنانچه فضای جلوی خودرو شما به اندازه کافی باز باشد و هیچ مانعی یا خطری در مسیر وجود نداشته باشد، می‌توانید گاز دنده دو را پر کنید و در یک واحد زمانی، کلاچ را تا ته فشار دهید و دسته دنده را از دنده دو به دنده سه منتقل کنید. سپس، کلاچ را به آرامی رها کنید و گاز را فشار دهید تا خودرو به حرکت خود ادامه دهد.
توجه داشته باشید که انجام این کار باید به آرامی و با دقت انجام شود تا از آسیب دیدن گیربکس جلوگیری شود.
در اینجا چند نکته مهم برای انجام این کار آورده شده است:
- قبل از انجام این کار، سرعت خودرو را به حدی برسانید که دور موتور در محدوده مناسب قرار گیرد.
- کلاچ را به طور کامل پایین بیاورید تا دنده به راحتی جا بیفتد.
- دسته دنده را به آرامی به سمت دنده مورد نظر بکشید.
- کلاچ را به آرامی بالا بیاورید تا خودرو به حرکت خود ادامه دهد.
با تمرین و تکرار، می‌توانید این کار را به طور صحیح انجام دهید.
معکوس از دنده سه به دنده دو
هرگاه بنا به دلایلی سرعت خودرو شما در سربالایی، ترمز زدن، سرعت گیر، یا دست انداز به زیر 30 کیلومتر بر ساعت کاهش یافت، باید دنده خودرو را به دنده دو کاهش دهید تا خودرو بتواند به راحتی به حرکت خود ادامه دهد.
برای انجام این کار، باید گاز را قطع کنید و کلاچ را تا ته فشار دهید. سپس، دسته دنده را از دنده سه به دنده دو منتقل کنید. در نهایت، کلاچ را به آرامی بالا بیاورید و گاز را فشار دهید تا خودرو به حرکت خود ادامه دهد.
توجه داشته باشید که انجام این کار نیز باید به آرامی و با دقت انجام شود تا از آسیب دیدن گیربکس جلوگیری شود.
آسیب‌های دنده معکوس نادرست
دنده معکوس یکی از مهم‌ترین تکنیک‌های رانندگی با خودروی دنده‌ای است. انجام صحیح این تکنیک، به حفظ سلامت گیربکس و جلوگیری از خاموش شدن خودرو کمک می‌کند.
دنده معکوس نادرست علاوه بر خطر آسیب زدن به سرنشینان، به خودرو نیز آسیب می‌رساند. در ادامه، به برخی از آسیب‌هایی که در نتیجه دنده معکوس نادرست به خودرو وارد می‌شود، اشاره می‌کنیم:
خرابی دنده برنجی گیربکس
دنده برنجی، قطعه‌ای از گیربکس است که وظیفه انتقال نیروی چرخشی از گیربکس به چرخ‌ها را بر عهده دارد. خرابی دنده برنجی، باعث می‌شود که خودرو به درستی حرکت نکند و در نهایت، گیربکس دچار آسیب شود.
سوختن صفحه کلاچ
صفحه کلاچ، قطعه‌ای از خودرو است که وظیفه انتقال نیروی موتور به گیربکس را بر عهده دارد. سوختن صفحه کلاچ، باعث می‌شود که خودرو به درستی حرکت نکند و در نهایت، کلاچ دچار آسیب شود.
شکستن فنرهای صفحه کلاچ
فنرهای صفحه کلاچ، وظیفه ایجاد فشار بین صفحه کلاچ و فلایویل را بر عهده دارند. شکستن فنرهای صفحه کلاچ، باعث می‌شود که صفحه کلاچ به درستی عمل نکند و در نهایت، کلاچ دچار آسیب شود.
شکستن قفل یونیورسال (چهار شاخ) گاردان
قفل یونیورسال (چهار شاخ) گاردان، قطعه‌ای از خودرو است که وظیفه انتقال نیروی چرخشی از گیربکس به چرخ‌ها را بر عهده دارد. شکستن قفل یونیورسال (چهار شاخ) گاردان، باعث می‌شود که خودرو به درستی حرکت نکند و در نهایت، گاردان دچار آسیب شود.
شکستن و یا فرسودگی چهار شاخ پلوس
چهار شاخ پلوس، قطعه‌ای از خودرو است که وظیفه انتقال نیروی چرخشی از گاردان به چرخ‌ها را بر عهده دارد. شکستن و یا فرسودگی چهار شاخ پلوس، باعث می‌شود که خودرو به درستی حرکت نکند و در نهایت، پلوس دچار آسیب شود.
لبه دار شدن هزار خاری پلوسها و تاب برداشتن آن و یا بریدن آن
هزار خاری پلوس، قطعه‌ای از خودرو است که وظیفه انتقال نیروی چرخشی از گاردان به پلوس را بر عهده دارد. لبه دار شدن هزار خاری پلوسها و تاب برداشتن آن و یا بریدن آن، باعث می‌شود که خودرو به درستی حرکت نکند و در نهایت، پلوس دچار آسیب شود.
لبه دار شدن چرخدنده های درگیر در جعبه دنده
چرخدنده های درگیر در جعبه دنده، قطعاتی هستند که وظیفه انتقال نیروی چرخشی از گیربکس به چرخ‌ها را بر عهده دارند. لبه دار شدن چرخدنده های درگیر در جعبه دنده، باعث می‌شود که خودرو به درستی حرکت نکند و در نهایت، گیربکس دچار آسیب شود.
تاب برداشتن شاتون
شاتون، قطعه‌ای از موتور است که وظیفه انتقال نیروی چرخشی از میل لنگ به پیستون را بر عهده دارد. تاب برداشتن شاتون، باعث می‌شود که موتور به درستی کار نکند و در نهایت، موتور دچار آسیب شود.
فرسودگی پیش از موعد یاتاقانها
یاتاقانها، قطعاتی از موتور هستند که وظیفه کاهش اصطکاک بین قطعات متحرک موتور را بر عهده دارند. فرسودگی پیش از موعد یاتاقانها، باعث می‌شود که موتور به درستی کار نکند و در نهایت، موتور دچار آسیب شود.
بریدن دسته موتور
دسته موتور، قطعه‌ای از خودرو است که وظیفه اتصال موتور به شاسی را بر عهده دارد. بریدن دسته موتور، باعث می‌شود که موتور به درستی کار نکند و در نهایت، موتور دچار آسیب شود.
بریدن میل لنگ
میل لنگ، قطعه‌ای از موتور است که وظیفه تبدیل حرکت دورانی پیستون‌ها به حرکت خطی را بر عهده دارد. بریدن میل لنگ، باعث می‌شود که موتور به درستی کار نکند و در نهایت، موتور دچار آسیب شود.
